Fakty i ciekawostki o Czechach dla turystów

Czechy są naszymi południowymi sąsiadami. Języki polski i czeski są do siebie dosyć podobne, przez co niektórym może się wydawać, że kraj ten nie ma zbyt wiele ciekawego do zaoferowania polskim turystom. Głównym celem wycieczek jest Praga – stolica Czech – i niemal wszystkim znany Most Karola czy zamek królewski na Hradczanach.

Tymczasem to kraj pełen ciekawostek, zarówno historycznych, geograficznych, jak i kulturowych. Sprawdź, co oferuje dla żądnych przygód turystów i poznaj najważniejsze informacje o Czechach przed przyjazdem. 

Podstawowe informacje o Czechach

Czechy to kraj o powierzchni około 80 tys. km², znajdujący się niemal w samym centrum Europy. Od północy graniczy z Polską, od południa z Austrią, od zachodu z Niemcami, a od wschodu ze Słowacją.

Republika Czeska składa się z trzech historycznych krain – Czech właściwych, Moraw i Śląska Czeskiego. Zamieszkujący je obywatele mają duże poczucie odrębności i bardzo je pielęgnują – chociażby przez tradycje charakterystyczne dla danego regionu. 

Stolicą Czech jest Praga i to właśnie ona jest najczęściej celem wycieczek. Plasuje się ona na dziewiątym miejscu na liście najczęściej odwiedzanych europejskich miast według rankingu National Geographic z 2022 roku. Najsłynniejszą praską atrakcją jest niewątpliwie Most Karola, na którym znajduje się płaskorzeźba św. Jana Nepomucena. Dotknięcie towarzyszącego mu psa ma przynosić szczęście i pomyślność. 

Walutą Czech jest korona czeska, która została wprowadzona w 1993 roku i zastąpiła obowiązującą wcześniej koronę czechosłowacką. 

Czechy należą do najbardziej laickich państw na świecie. Według spisu powszechnego z 2021 roku, jedynie 18,7% wszystkich obywateli zadeklarowało się jako osoby wierzące¹. Są także na 12. miejscu na liście najbezpieczniejszych krajów na świecie².

Jedną z ciekawostek o Czechach jest fakt, że czeski hymn pochodzi z teatralnej sztuki komediowej i satyrycznej (patriotycznej śpiewogry Fidlovačka), a jednym z nieoficjalnych symboli Czech jest dość nieporadny, acz dzielny wojak – Szwejk. Świadczy to o tym, jak wielki dystans mają do siebie sami Czesi.

Kulinarne zwyczaje w Czechach – piwo i knedliki

Nie bez powodu Czechy są nazywane światową stolicą piwa. W tym kraju konsumpcja złotego trunku na osobę wynosi około 140 litrów na mieszkańca. Następne państwo na liście (Austria) ma roczne spożycie mniejsze aż o 33 litry! Dla porównania liczba litrów piwa na głowę w Polsce wynosi „zaledwie” 98.

Tradycja warzenia piwa w Czechach ma co najmniej 1000 lat – pierwsze historyczne źródła mówią o browarze przyklasztornym na Brevnovie, a najstarsza piwiarnia w Pradze – „U Fleku” – ma dobrze ponad 500 lat (założona została w 1499 roku). Obecnie w Czechach warzy się ponad 200 rodzajów piwa, z czego najczęściej spotykany jest lager, czyli piwo dolnej fermentacji.

Każdy wielbiciel „jasnego z pianką” powinien odwiedzić Pilzno, czyli ojczyznę jednej z najsłynniejszych marek piwnych na świecie – Pilznera. To właśnie tutaj ponad 180 lat temu powstał jasny lager, w którym zakochał się świat. Warto zwiedzić browar, do którego wejdziesz tą samą zabytkową bramą, która wciąż widnieje na każdej butelce pilzneńskiego piwa. 

Kultura czeska to również charakterystyczne potrawy i kulinaria. Każdy, kto choć raz był w Czechach, doskonale zna smak knedlików, które mogą być serwowane na słodko lub wytrawnie. Jedzenie naszych południowych sąsiadów składa się głównie z wieprzowiny, kapusty i sosów, co dla lepszego trawienia okraszone jest sporą (naprawdę sporą!) ilością kminku.

Można zauważyć, że warzywa (poza kapustą i cebulą) nie są specjalnością czeskich restauracji. Związane jest to mocno z byłą sytuacją polityczną kraju. Za czasów Czechosłowacji rolnictwo czeskie było mocno skolektywizowane i zarządzane centralnie. Uprawiano zatem wyłącznie to, co się opłacało – kapusta czy ziemniaki to warzywa łatwe w uprawie i odporne na szkodniki oraz choroby (w przeciwieństwie do papryki czy pomidorów). Stąd w czeskiej kuchni króluje mięso, knedle i gęste, sycące zupy.

Czechy – ciekawostki turystyczne 

Ze względu na swoją historię, Czechy są nie tylko bardzo zróżnicowane kulturowo, ale stanowią również magiczną krainę zamków i pałaców. Jest ich w całym kraju ponad 2000 (głównie na terenie Moraw i Śląska Czeskiego). Turystów zapewne ucieszy fakt, że zdecydowana większość jest dostępna dla zwiedzających.

Najbardziej rozpoznawalnym monumentem w Czechach jest zamkowy kompleks na Hradczanach. To największy na świecie zamek pod względem powierzchni, jaką zajmuje (ok. 70 tys. m²). Okna praskiego zamku aż czterokrotnie były świadkami defenestracji, podczas których wyrzucano niewygodnych rajców miejskich lub cesarskich namiestników.

Oprócz wspomnianego zamku na Hradczanach, warto zwiedzić również:

• zamek króla Karola IV (Karlštejn) – pochodzi z XIV wieku. Historyczno-techniczną ciekawostką na jego terenie jest studnia. Ma ona głębokość 80 m, a wodę czerpano za pomocą kieratu napędzanego siłą ludzkich mięśni,
• zamek Křivoklát – powstał na początku XII wieku i choć kilkakrotnie był trawiony pożarami, za każdym razem go odbudowywano. Służył również jako więzienie, a najsłynniejszym osadzonym był Edward Kelley – alchemik, medium i nadworny mag cesarza Rudolfa II. Zamek ten można zobaczyć w wielu czeskich filmach i ekranizacjach baśni,
• zamek Pernštejn – to jedna z niewielu twierdz na terenie Czech, która nigdy nie została zdobyta przez wrogie wojska. Szczęśliwcy podczas zwiedzania mogą natknąć się na Białą Damę – leniwą i próżną służącą, która została przeklęta przez mnicha i po śmierci w ramach pokuty snuje się po zamkowych komnatach.

Z pewnością nie lada ciekawostką dla turystów jest kraina tuż przy granicy z Polską. Morawski Kras, bo to o nim mowa, to okolica pełna tajemniczych jaskiń, przepaści, jarów i formacji krasowych. Zwiedzających czekają nie tylko zachwycające skały i podziemne korytarze, ale również tajemnice i odkrycia:

• Jaskinia Kateřinska – to tutaj widnieje najstarsze w Czechach malowidło naskalne liczące około 7000 lat! Znajdująca się wewnątrz komora zwana Hlavní dóm jest długa na 97 m, wysoka na 20 i szeroka na 44 m, co czyni ją największą w Czechach podziemną halą udostępnioną zwiedzającym,
• Výpustek – ta podziemna przestrzeń kryje tajemnice z czasów drugiej wojny światowej. Była w niej bowiem ukryta tajna podziemna fabryka, w której naziści produkowali silniki lotnicze. Wewnątrz nadal znajduje się instalacja stanowiska dowodzenia niemieckiej armii,
• Hranická propast – to najgłębsza na świecie przepaść mieszcząca podziemne, słodkowodne jezioro. Specjaliści szacują, że może mieć nawet 800 m głębokości. Według miejscowych podań przepaść ta służyła jako miejsce egzekucji. W średniowieczu strącano do niej skazańców.

Czeskie tradycje uzdrowiskowe

Czechy znane są ze swoich miejscowości leczniczych. Wśród najbardziej popularnych znajdują się z pewnością Karlowe Wary, Franciszkowe Łaźnie i Mariańskie Łaźnie, które tworzą tzw. Zachodnioczeski Trójkąt Uzdrowiskowy. Dziesiątki gorących źródeł przyciągają kuracjuszy chcących poprawić swoją kondycję i samopoczucie. 

Do Karlowych War przez lata ściągali wielcy tego świata – Beethoven, Goethe, Paganini czy car Rosji Piotr Wielki. Turyści i kuracjusze korzystają nie tylko z leczniczej atmosfery i zabiegów uzdrowiskowych, ale również zachwycają się urokiem miasta, na który składa się wspaniała architektura, ekskluzywny wystrój i malownicze położenie miasta nad rzeką Teplą w otoczeniu pięknej, zalesionej doliny. To tutaj powstaje najsłynniejszy czeski likier Becherovka.

Zrozumieć sąsiadów – tradycje i zwyczaje w Czechach

Czesi szczycą się swoją regionalną przynależnością i związanymi z nią tradycjami i kulturą. Można tutaj spotkać przeróżne obrzędy – od pogańskiego święta Słońca, po typowo chrześcijańskie obrzędy związane z Wielkanocą czy Bożym Narodzeniem. Czeski kalendarz jest bogaty zarówno w ogólnonarodowe święta, jak i te bardziej lokalne (np. Čarodějnice, czyli święto palenia czarownic).

Ludowa kultura Czech to nie tylko element folklorystycznej przeszłości, ale żywe tradycje, które są wciąż kultywowane. Czeskie tradycyjne jarmarki, festiwale rzemiosła i lokalne święta mają znaczenie nie tylko dla turystyki, ale również dla budowania lokalnej społeczności pośród różnorodności poszczególnych krain i będącej częścią kulturowej tożsamości.

Spora część czeskich tradycji znajduje się na liście dziedzictwa kulturowego UNESCO. Są to m.in.:

• sokolnictwo – jego historia na ziemiach czeskich liczy setki lat, a pokazy sokolnicze można wciąż obejrzeć w licznych morawskich zamkach i pałacach (m.in. Točník, Český Šternberk czy Kost),

• hlineckie pochody karnawałowe – każdego roku u schyłku zimy w mikroregionie Hlinecko od domu do domu chodzi kolorowy pochód, który ma przynieść szczęście, dobrobyt i zdrowie każdemu, kogo odwiedzi. Zwyczaj ten ma swoje korzenie w średniowieczu. Dzień karnawału był bowiem ostatnim dniem, w którym można było porządnie się najeść przed nadchodzącym Wielkim Postem. Do dziś w czasie jego trwania można spróbować regionalnych smakołyków, które koniecznie trzeba popić domową śliwowicą!

• Jazda Królów – w ostatni weekend maja od ponad 200 lat we Vlčnovie organizowany jest kolorowy pochód. Tradycja ta wiąże się z legendą o królu węgierskim Macieju I, który uciekając przed królem czeskim Jerzym z Podiebradu, przebrał się w dziewczęcą suknię i trzymał w ustach różę, by nie zostać rozpoznanym. Obecnie grający króla młodzieniec wjeżdża do wioski na białym koniu, a towarzyszący mu orszak przebrany jest w tradycyjne stroje ludowe, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Czechy to piękny i interesujący kraj, pełen historii i ciekawostek turystycznych. Bez względu na to czy jesteś fanem zabytków architektury, czy poszukujesz piękna przyrody i spokojnego odpoczynku na łonie natury, Czechy z pewnością sprostają Twoim oczekiwaniom. A w gratisie dostaniesz sporą dawkę czeskich tradycji i kultury oraz pyszne kulinaria! Planując swoją podróż do Czech, zajrzyj koniecznie na Triverna.pl, gdzie znajdziesz najlepsze noclegi w atrakcyjnych cenach.

________________________________________________________________________________________________________________

1. https://www.czso.cz/csu/czso/the-czso-presented-the-first-results-of-the-2021-census (dostęp 27/03/2024) ↩︎
2. https://www.visionofhumanity.org/maps/#/  ↩︎