Obiekty UNESCO w Polsce – których z nich jeszcze nie widziałeś?

UNESCO jest organizacją ONZ zajmującą się działaniami na rzecz kultury i nauki. W 1978 roku zaczęła funkcjonować Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO, na której znajdują się szczególne obiekty dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego z całego świata. Do 2021 roku na listę wpisano 1154 obiekty ze 167 krajów! Lista UNESCO w Polsce obejmuje aż 17 wyjątkowych pozycji. Chcesz wiedzieć, jakie miejsca zostały wyróżnione? Sprawdź i koniecznie wybierz się w podróż po Polsce śladami zabytków UNESCO. Zapraszamy! 

Historyczne centrum Krakowa

Jednym z pierwszych polskich obiektów na liście UNESCO było Stare Miasto Krakowa razem ze Wzgórzem Wawelskim, Kazimierzem oraz Stradomiem. Miejsce zostało wpisane na listę w 1978 roku ze względu na wyjątkową wartość architektoniczną. Kraków jest uważany za wzór urbanistyki europejskiej i jest doceniany za harmonijny rozwój od średniowiecza aż do współczesności. W historycznym centrum Krakowa można zaobserwować niemal wszystkie style architektoniczne od stylu romańskiego aż po modernizm. Każdy element tego miejsca jest wpleciony w miejski krajobraz ze smakiem i kunsztem. Architektom udało się uniknąć pstrokacizny i chaosu, dzięki czemu Kraków nieustannie zachwyca swoim wyjątkowym kształtem.

Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni

Słynnymi zabytkami UNESCO w Polsce są również dwie kopalnie soli – w Wieliczce oraz w Bochni. Kopalnię Wieliczka wpisano na listę w 1978 roku (podobnie jak historyczne centrum Krakowa) i była ona jednym z pierwszych 12 miejsc na świecie, które się na niej pojawiły.  W 2013 roku wpis ten rozszerzono także o Kopalnię w Bochni oraz Zamek Żupny. Obie kopalnie są jednymi z najstarszych kopalni soli na świecie – wydobycie surowca rozpoczęło się w nich w XIII wieku. Aktualnie obiekty są udostępnione do zwiedzania i każdego roku przyciągają rzesze turystów z całego świata. Jeśli jeszcze nie miałeś okazji ich zwiedzić, to naprawdę warto!

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau

Lista obiektów UNESCO w Polsce obejmuje także były obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau. Obiekt został wpisany na listę w 1979 roku i reprezentuje wszystkie obozy koncentracyjne, jakie znajdują się na świecie. Obóz w Oświęcimiu został utworzony przez hitlerowców w 1940 roku i funkcjonował aż do wyzwolenia w 1945 roku. Historycy szacują, że w ciągu niespełna 5 lat zginęło tutaj nawet 1-1,5 miliona ludzi.

Puszcza Białowieska

Kolejnym obiektem na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce jest Puszcza Białowieska. Pierwotny wpis z 1979 roku obejmował wyłącznie część Puszczy leżącą po polskiej stronie granicy. W 1992 roku wpis został powiększony o część leżącą po stronie białoruskiej, a w 2014 roku rozszerzono go także o obszar po stronie polskiej z 5 do 59 hektarów. Puszcza Białowieska jest wyjątkowym przykładem lasu pierwotnego i unikalnym miejscem pod względem różnorodności biologicznej. Białowieski kompleks leśny jest naturalną ostoją żubra europejskiego.

Historyczne Centrum Warszawy

Do polskich zabytków UNESCO w 1980 roku dołączyło historyczne centrum Warszawy, które stanowi wyjątkowy przykład niemal całkowitej odbudowy zniszczonych w wyniku działań wojennych zabytków stolicy. W 1944 roku w powstaniu warszawskim zniszczeniu uległo ok. 85% zabudowań miasta. Jego odbudowa trwała od 1945 do 1952 roku i była pierwszą w historii świata próbą zrekonstruowania niemal całego miasta, a nie wyłącznie pojedynczych zabytków.

Stare Miasto w Zamościu

Kolejnym wartym odwiedzenia obiektem UNESCO w Polsce jest Stare Miasto w Zamościu, wpisane na listę w 1992 roku. Zamość jest miastem renesansowym, które zostało zaprojektowane z końcem XVI wieku i do dzisiaj zachowało swój pierwotny charakter. Jest wyjątkiem w skali Europy jako przykład konsekwentnego konstruowania miejskich zabudowań według idei miasta idealnego. Będąc w Zamościu, koniecznie obejrzyj piękny Rynek z ratuszem, Arsenał, Twierdzę, Pałac Zamoyskich i kolorowe kamieniczki z podcieniami. Jesteśmy przekonani, że to miasto Cię zachwyci!

Średniowieczne miasto w Toruniu

W 1997 roku lista UNESCO Polska zyskała kolejny obiekt, czyli średniowieczny Zespół Staromiejski w Toruniu, składający się ze Starego Miasta, Nowego Miasta oraz zamku krzyżackiego. Toruń jest bez wątpienia jednym z najcenniejszych pod kątem architektonicznym polskich miast. Znajdują się tu znakomicie zachowane elementy gotyckiej architektury mieszkalnej. Na tym jednak nie koniec – Toruń jest miastem zespolonym z zamkiem, a także nadrzecznym ośrodkiem portowym. Od XII do XIV był miastem Związku Hanzeatyckiego. Przez Toruń przebiegał niegdyś szlak bursztynowy, będący drogą handlową między krajami nadbałtyckimi a krajami Morza Śródziemnego. Koniecznie wybierz się do Torunia i na własne oczy zobacz, jak piękne jest to miasto!

Zamek krzyżacki w Malborku

Kolejnym cennym zabytkiem UNESCO w Polsce jest zamek krzyżacki w Malborku, który został wpisany na listę w 1997 roku. Jest to pochodzący z XIII wieku warowny klasztor zakonu krzyżackiego. To właśnie tutaj przeniesiono z Wenecji siedzibę wielkiego mistrza zakonu. Obiekt poważnie zniszczony w wyniku II wojny światowej został całkowicie odrestaurowany i dziś stanowi jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych w Polsce.

Kalwaria Zebrzydowska

Wśród polskich zabytków na liście UNESCO znalazła się także Kalwaria Zebrzydowska (wpis z 1999 roku), czyli drugi po Jasnej Górze najważniejszy obiekt pielgrzymkowy w Polsce. Zespół kaplic i kościołów kalwaryjskich odwzorowuje topografię Jerozolimy opisaną w ewangelii. Wśród ważnych atrakcji Kalwarii Zebrzydowskiej i okolic znajdują się: Sanktuarium Pasyjno-Maryjne, Dróżki Kalwaryjskie i Kościół Ukrzyżowania, Klasztor Bernardynów, park pielgrzymkowy, przepiękne kamieniczki, a także Pustelnia św. Rozalii, Pustelnia Pięciu Braci Polaków, Żar Zebrzydowski oraz Dwór w Stryszowie.

Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy

Największymi w Europie budowlami sakralnymi o konstrukcji szkieletowej są Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy. Wybudowane w XVII wieku na Dolnym Śląsku zachwycają swoją architekturą do dziś. Obiekty zostały wpisane do listy zabytków UNESCO w 2001 roku. Te ewangelickie kościoły już od zewnątrz prezentują się okazale. To, co jednak robi największe wrażenie, to przepastne, niesamowite wnętrza, które w niczym nie przypominają tak dobrze nam znanych gotyckich budowli sakralnych wykonanych z cegieł. Zabytków tego typu nie ma w Polsce ani na świecie zbyt wiele, dlatego będąc w okolicy serdecznie zachęcamy Cię do ich obejrzenia.

Drewniane kościoły południowej Małopolski

Na liście UNESCO w 2003 roku zagościły także gotyckie drewniane kościoły ze wsi Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana i Sękowa. W większości obiekty te zostały wybudowane w konstrukcji zrębowej. Elementy kościołów wykonano w różnych stylach architektonicznych: gotyckim, renesansowym, barokowym i secesyjnym. Są wyjątkowymi zabytkami dawnego budownictwa wiejskiego. Perełki architektury drewnianej znajdują się w Beskidach i na pogórzu Karpat.

Park Mużakowski

Wpis na listę UNESCO w 2004 roku objął Park Mużakowski, który jest obiektem transgranicznym położonym częściowo na terenie Polski, a częściowo na terenie Niemiec. Przepiękny park krajobrazowy o powierzchni ponad 500 hektarów obejmuje tereny leżące na obu brzegach Nysy Łużyckiej. Park został zaprojektowany jako obraz malowany za pomocą roślin. Jego wyjątkowymi ozdobami są Nowy Zamek, wiadukt, Most Książęcy, Most nad Wąwozem czy Most Królewski.

Hala Stulecia we Wrocławiu

W 2006 roku do polskich zabytków UNESCO dołączyła także Hala Stulecia we Wrocławiu, jako przełomowy w historii architektury obiekt, do którego wybudowania wykorzystano żelbeton. Hala została zbudowana na planie koła i posiada ogromną widownię mieszczącą około 6000 osób. Uwagę zwraca także 23-metrowa kopuła zwieńczona latarnią ze stali i szkła.

Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat

W 2013 roku na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO zagościły także drewniane cerkwie o konstrukcji zrębowej znajdujące się po polskiej i ukraińskiej stronie granicy. Wpis obejmuje 16 cerkwi, po 8 w Polsce i Ukrainie. Krajowe obiekty to: cerkiew w Radrużu, cerkiew w Chotyńcu, cerkiew w Smolniku, cerkiew w Turzańsku, cerkiew w Powroźniku, cerkiew w Owczarach, cerkiew w Kwiatoniu oraz cerkiew w Brunarach Wyżnych. W większości znajdują się na obszarze Beskidu Niskiego, w Bieszczadach i na Podkarpaciu.

Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach

Kolejnym polskim obiektem na liście UNESCO jest kopalnia w Tarnowskich Górach na Śląsku. Wpis został dodany w 2017 roku i obejmuje kopalnię wraz ze sztolniami, szybami, galeriami, a także kopalniany systemem gospodarowania wodami podziemnymi. To łącznie aż 28 obiektów pogórniczych, z których szczególnie warto zwiedzić Zabytkową Kopalnię Srebra.

Krzemionkowski region pradziejowego górnictwa krzemienia pasiastego

Na liście UNESCO od 2019 roku widnieje też niezwykły zabytek z rejonu Gór Świętokrzyskich. Składa się on z aż czterech obszarów ściśle związanych z górnictwem z epoki neolitu i brązu. Są to: Krzemionki Opatowskie, Borowna i Korycizna, a także prehistoryczna osada Gawroniec. Teren ma status Muzeum i Rezerwatu Archeologiczno-Przyrodniczego i jest jednym z najlepiej zachowanych obiektów tego typu na świecie.

Lasy bukowe w Bieszczadzkim Parku Narodowym

Najnowszym polskim wpisem na liście UNESCO są dodane w 2021 roku lasy bukowe rosnące w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Jest to międzynarodowy wpis seryjny, który obejmuje pradawne i pierwotne lasy bukowe w Karpatach i innych regionach Europy. Aktualnie wpis dotyczy aż 94 obszarów leśnych ulokowanych na terenie 18 europejskich krajów. Jego częścią są właśnie lasy bukowe Bieszczadzkiego Parku Narodowego. 

Z naszego artykułu dowiedziałeś się, ile jest obiektów UNESCO w Polsce oraz gdzie się znajdują. Co Ty na to, żeby wybrać się w podróż po kraju i odwiedzić je wszystkie? Jeśli podoba Ci się ten pomysł, to koniecznie wejdź na Triverna.pl i zarezerwuj hotel blisko wybranych atrakcji. Ciesz się podróżą pełną wrażeń i koniecznie zastanów się, jakie Twoim zdaniem kolejne wyjątkowe polskie miejsca powinny dołączyć do tej listy.